Çene Kistleri

Genel tanım olarak çene kistleri olarak adlandırılan patolojik yapılar, alt ve üst çenede kemik ya da dişetinde bulunan içi sıvı dolu keseciklerdir. Bu yapılar iyi huylu olmakla birlikte bazı türleri hızlı büyüyüp çene kemiğinde yayılabilirler. Bu durum çene kemiğinde enfeksiyonlara çok hafif travmalarda bile kırıklara sebep olabilir.

Çene kistlerinin tedavisi sıklıkla cerrahidir. Bazı durumlarda kistin tamamı çıkarılırken bazen kistin bütünlüğü bozularak içindeki sıvının direne olması sağlanıp yeterince kemik elde edildikten sonra ikinci bir operasyonla kist membranı çıkarılabilir (bu işlem marsüpyalizasyon olarak adlandırılır.). Özellikle çok büyük ve yaygın kistlerde marsupyalizasyon uygulanarak çok fazla kemiğin ve çevre dokuların zarar görmesi engellenmiş olur. İşlem sonrasında alınan dokular mikroskobik olarak incelenerek çıkarılan kistin tipi belirlenir.

Çene kemiğinde kist belirtileri nelerdir?

Çene kistleri genellikle belirti vermezler. Rutin diş hekimi kontrollerinde fark edilirler. Bazı kist çeşitlerinde dışarıdan belli olan hafif bir şişlik oluşabilir. Uzun süre ihmal edilmiş, fark edilememiş kistler çene kemiğinde çok büyüyüp ağız içine açılırlarsa enfekte olabilir ve enfeksiyon bulguları gösterebilirler (Kötü koku, ağız içine akan sıvı, bölgesel sıcaklık artışı).

Çene Kistleri Neden Oluşur?

Çene kistlerinin çoğu normal dokuların farklılaşması sonucunda oluşur ve sıklıkla sebebi bilinmez. Çenelerde en sık görülen kist tiplerinden olan Dentijeröz kist bir gömülü dişle birlikte görülür. Bu sebeple gömülü dişler, senede bir kez çekilen röntgenlerle kontrol edilmelidirler. Bir diğer yaygın kist çeşidi de radiküler kisttir. Bu kist enfekte olmuş bir dişin kökünün etrafında gelişir. Dişte kist oluşumu olarak ifade edilebilir. Sıklıkla ihmal edilen çürük bir dişin sebep olduğu kistlerdir.

Nasıl teşhis edilir?

Sıklıkla rutin kontrollerde rastgele fark edilir. Nadiren de olsa şişlik sebebiyle incelenebilir. Bir çene cerrahı tarafından panoramik röntgenlerle ve gerekli görüldüğü durumlarda konik ışın demetli bilgisayarlı tomografi ile incelenebilirler. Çene cerrahları operasyon öncesi kistin tipini tanımlamak için biyopsi için örnekler alabilirler. Bu işlemler lokal anestezi altında ve tamamen ağrısız gerçekleştirilir. Alınan örnekler patolojik incelemeye gönderilir. Gelen sonuca göre çene cerrahı tedavi planını oluşturur.

Çene Kisti Tedavisi

Bazı durumlarda kistin tamamı çıkarılırken bazı durumlarda marsüpyalizasyon işlemiyle kist içindeki basınç azaltılarak kemik oluşturulduktan sonra ikinci bir işlemle çıkarılır. Erken teşhis edilen kistler lokal anestezi altında çıkarılırlar ve işlem kısa ve konforludur.

Çene kistinin lokalizasyonu (komşuluğundaki organlar; örneğin burun tabanı, sinirlere ve dişlere yakınlığı) ve büyüklüğü göz önünde bulundurularak bazen genel anestezi altında da işlemler gerçekleştirilebilir. İhmal edilen kistler büyüyerek çene sinirlerinin etrafını sarabilir bu gibi durumlarda işlemlerden sonra uyuşukluk ve hissiz kalıcı ya da geçici olarak görülebilir.